به نقل از «ایسنا»

شهرهای خراسان در سیطره نماهای رومی

تاریخ انتشار: ۱۵ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۷۱۰۸۵

ایسنا/خراسان رضوی یک کارشناس حوزه معماری گفت: در حالی نماهای رومی در بسیاری از شهرهای خراسان رو به گسترش است که هیچ سنخیتی با فرهنگ و هویت این مناطق ندارد.

احسان فخرایی در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه گسترش نماهای رومی موجب نابودی معماری اصیل ایرانی-اسلامی در شهرهای مختلف این استان شده است، افزود: بارها در این خصوص با معماران بحث‌هایی داشته‌ایم اما به نتیجه نرسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی خاطرنشان کرد: متأسفانه معماران آن قدر موفق نبودند که بتوانند محصول خوبی را برای جایگزینی نماهای رومی تولید و به مالکین ارائه دهند، اگر هم موفق بودند نتوانستند فرهنگ‌سازی کرده و نحوه ارتباط‌گیری با مالکین را به درستی انجام دهند.

این کارشناس حوزه معماری با اشاره به اینکه استفاده از نمای رومی که مالکین استفاده می‌کنند فقط بحث عامه‌پسند بودن آن مطرح است، تصریح کرد: اگرچه به دلیل اقلیم گرم و خشک بسیاری از شهرها در ضوابط معماری و شهرسازی‌شان استفاده از مصالح سنتی و اجر در نما الزامی شده ولی بسیار کم اجرایی می‌شود.

وی اظهار کرد: عملاً با ترویج نماهای سنگی، رومی یا کلاسیک هویت شهرها را از بین می‌بریم، بعضاً به جای اینکه وارد شهر مذهبی و سنتی شویم وارد شهری می‌شویم که حس خشونت را القاء می‌کند.

فخرایی بیان کرد: ساختمان‌های چند طبقه که با عرض معبر تناسب ندارند، خط آسمان را رد کرده و نماهای سنگی که سرد و سنگین هستند ضمن اینکه حس ترس را به آدم می‌دهد خشن و زننده است.

وی با بیان اینکه بسیاری از این‌گونه نماها آرامش شهروندی را می‌گیرد و بر روح و روان شهروندان تأثیر گذاشته و عملاً خشونت در آن شهر بیشتر می‌شود، تصریح کرد: به رغم اینکه بر اساس آئین نامه کمیته سیما و منظر شهری بسیاری از شهرها استفاده از مثلث و سر ستون‌های رومی و یونانی که در واقع زنانه هستند و همچنین المان‌ها، سر دیس‌ها و تندیس‌های رومی در نمای ساختمان ممنوع اعلام شده ولی متأسفانه کسی به آن استناد نمی‌کند و شاهد استفاده از این تندیس‌ها، المانها و نمادها هستیم.

این کارشناس حوزه معماری همچنین اذعان کرد: هرچند این نوع نماها چون عامه‌پسند هستند به لحاظ اقتصادی درآمد خوبی را دارد در صورتی که فرهنگ‌هایی را  ترویج می‌کنیم که معنی آن را نمی‌دانیم.

وی گفت: ستون یونیک که امروز در بسیار از معماری‌های ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند، یکی از ستون‌های ظریفی بوده که در معماری یونان باستان از آن بسیار استفاده می‌شده و بازتاب روحیه‌ای زنانه و لطیف در معماری دارد.

فخرایی با اظهار تأسف از اینکه بسیاری از شهروندان مفهوم و معنی نمادهایی را که در سر درب منازل خود نصب می‌کنند نمی‌دانند، خاطرنشان کرد: به رغم اینکه در هر شهر شهرداری، مهندسین ناظر نظام مهندسی و اعضاء کمیته سیما و منظر شهری مکلف هستند جلوی به کار گیری این نوع المان‌ها و نمادها را بگیرند اما عملاً اتفاقی نمی‌افتد.

وی گفت: در بین شهرهای خراسان رضوی سبزوار یکی از شهرستان‌هایی است که مصوبات و قوانین سیما و منظر شهری خود را به طور کامل و به جد اجرایی می‌کند.

فخرایی اظهار کرد: هنوز در بسیاری از شهرهای خراسان رضوی نتوانسته‌ایم از نمادها و المان‌هایی استفاده کنیم که علاوه بر نشان دهنده مذهبی بودن، هویت تاریخی و اصلی شهر را نشان دهد.

این کارشناس حوزه معماری در پایان عنوان کرد: استفاده از نمادها و نقش‌های مغایر با فرهنگ اسلامی و ملی به نحوی که موجب بروز شائبه و اشاعه نمادهای صهیونیستی، فراماسونری و مسلک‌های ضد دینی و هتک حرمت شود در نمای ساختمان‌ها ممنوع است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی شهرستانها نماهای رومی معماري استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها استانی ورزشی استانی سیاسی زنجان كرمانشاه استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها کارشناس حوزه معماری شهرهای خراسان نماهای رومی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۷۱۰۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قدمت «دروازه نفته» ممکن است به پیش از اسلام برسد

ایسنا/خراسان رضوی یک پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: «دروازه نفته» در کلات نادر راه ورود به ایران از آسیای مرکزی است و با مطالعه معماری و پراکندگی قطعات سفال در این فضا می‌توان گفت که قدمت آن ممکن است به دوران قبل از اسلام برسد.

رجبعلی لباف خانیکی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: دژ کلات عارضه‌ای طبیعی و بیضی شکل در منتهی‌الیه شمال شرق خراسان و بر میانه رشته کوه هزار مسجد واقع است. این عارضه همواره به منزله یک دروازه ورودی به درون ایران و بسیار با اهمیت بوده است. در دو سوی دژ کلات دو دروازه اصلی به نام‌های دروازه ارغون شاه و دروازه یا دربند نفته واقع است.

وی با بیان اینکه «دربند نفته» در سمت شمال شرقی کلات نادر قرار دارد، افزود: از این دروازه ورود به نواحی جنوبی کشور ترکمنستان امکان پذیر است. در دوران درازی از تاریخ، اقوام متمدن ایران و آسیای میانه از این طریق با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند و ورود اقوام مهاجم آسیای مرکزی به قلمرو ایران نیز به داخل ایران از همان طریق صورت می‌گرفته است. نقل قول وجود دارد که تیمور لنگ در ۱۷ مرحله از دروازه نفته قصد ورود به ایران را داشته که موفق نشده است.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی عنوان کرد: با توجه به موقعیت حساس و سوق الجیشی دژ کلات، طبیعی به نظر می‌رسد که در دروازه‌های ورودی کلات تاسیسات لازم به خصوص سازه‌های دفاعی از گذشته‌های دور احداث شده باشد. یکی از آن تاسیسات، سازه معماری جالبی است که بعد از دروازه بر بدنه شمال غرب و مشرف بر راه ارتباطی کلات به ترکمنستان ساخته شده است. آن سازه معماری سنگی که به «تخت دختر» شهرت یافته، بنایی است که به لحاظ ساختار گویا جهت اقامت و پاسداری گروهی قراول یا دیده‌بان و مدافع ساخته شده است.

وی ادامه داد: آن فضا به باور اهالی منطقه، سنگری است که سربازان نادرشاه افشار برای حفاظت از دروازه نفته در آن مستقر می‌شدند، اگر چه این گزاره نمی‌تواند ‌به دور از حقیقت باشد اما در ساختار معماری اولیه آن آثار و شواهدی موجود است که بیانگر احداث آن در زمانی پیش‌تر از دوران نادرشاه است، زیرا گذشته از پراکندگی قطعات سفال در محل متعلق به دوران تاریخی، فرم دیوارها و تیرکش‌های آن شباهت نزدیک به قلعه‌های شناسایی شده مربوط به دوران قبل از اسلام در منطقه دارد.

لباف خانیکی تصریح کرد: روزنه‌های مثلث شکل تعبیه شده بر دیوار جنوبی تخت دختر از نوع روزنه‌های مشابه بر دیوار «ارگ آق‌تپه» مربوط به دوران ساسانی در ترکمنستان است. آنچه از دور نمای تخت دختر به نظر می‌رسد، دیوار مرتفع سنگی با روزنه‌هایی بر بدنه آن است که مانند سدی در راستای شمال غرب و جنوب شرق حد فاصل دو برجستگی در دامنه کوه ساخته شده است.

وی اضافه کرد: بررسی آن سازه از نزدیک جزئیات بیشتری را آشکار می‌سازد. دیوار سد مانندی که از دور مشاهده می‌شود، توسط ۲ برج با نقشه راست‌ گوشه و تقریبا مستطیل مانند برج‌های اشکانی شهر نیسا و برج‌های ساسانی کهن دژ نیشابور، در میان گرفته شده است. دیوار میانی از کف موجود تا بالاترین نقطه بیش از ۸ متر ارتفاع و دو ردیف تیرکش دارد.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی بیان کرد: در دیوارچینی آن سازه بر خلاف برج‌های دیگر کلات دقت زیادی صرف شده، سنگ‌ها قواره شده و در بلوک‌های مکعب مستطیل و منظم چیده شده‌اند. در برخی نقاط نمای بیرونی بقایای اندود گچ برجای مانده است. در امتداد شمال شرقی برج شرقی دیوار سنگی منظم دیگری کشیده شده که در نهایت با یک گوشه قائمه به شمال غرب برگشته و این فرضیه را تقویت می‌کند که در شمال تخت دختر مانند برج مشرف بر دروازه ارغون شاه حیاط نسبتا وسیعی وجود داشته است.

وی با اشاره به اینکه آن سازه معماری در مسیر سیلاب و عمق یک دره قرار گرفته و انباشت رسوبات هویت آن را با ابهام مواجه کرده است، خاطرنشان کرد: در چاله‌ای که حفاران غیرمجاز در پشت دیوار حفر کرده‌اند نشانه‌هایی آشکار شده که ۳ طبقه بودن سازه را حکایت می‌کند و اندود گچ بر رویه داخلی دیوارها هم حاکی از اقامت و استقرار مدافعین در آن است.

لباف خانیکی گفت: آنچه اکنون قابل تشخیص است، عرصه آن سازه معماری با وسعت حدود ۱۶۰۰ متر مربع است. در گوشه جنوب غربی میان سرای تخت دختر اتاقی مربع در ابعاد ۵.۵ متر قابل تشخیص است. با توجه به نزدیکی آق‌تپه و نسا به کلات می‌توان فرض کرد که تخت دختر در دوره ساسانیان، با تاثیرپذیری از ارگ آق تپه یا حصار شهر نسا با برج‌های گوشه‌دار ساخته شده است.

وی افزود: در دروازه نفته تاسیسات دفاعی دیگری نیز ساخته شده که برج‌های دیده‌بانی نیمه خرابه بر دو سوی تنگه از آن جمله است. آن برج‌ها هم به لحاظ معماری بیشتر شباهت به برج‌های الحاقی تخت دختر دارند تا برج‌های دروازه ارغون شاه و ممکن است قدمت آن‌ها نیز به پیش از اسلام برسد.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی اظهار کرد: در عمق تنگه نفته بقایای اندک دروازه آجری پل مانندی با پنج چشمه مانند دروازه ارغون شاه که از گزند سیل مصون مانده نیز قابل تشخیص است. «دروازه نفته» در ۲۳ فروردین ۱۳۴۶ به شماره ۶۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

انتهای پیام